#12 "Dia de los muertos" [Επιστρέφοντας τα δώρα]

Αντιγράφω τον Εδουάρδο Γκαλεάνο: " Στο Μεξικό, μια φορά το χρόνο, τη σημερινή ημέρα-στις 2 Νοέμβρη-, οι ζωντανοί προσκαλούν τους πεθαμένους να φάνε, να πιούνε, να χορέψουνε και να ενημερωθούν για τα καθέκαστα της γειτονιάς". Επισκέπτονται, λοιπόν, οι ζωντανοί τους τάφους και κάνουν ένα τρελό πανηγύρι που διαρκεί 4 μέρες. Πολλοί μεταμφιέζονται. Άλλοι καθαρίζουν τους τάφους και τους γεμίζουν φαναράκια και λουλούδια. Κάποιοι παίζουν και την παραδοσιακή πινιάτα πάνω από τα μνήματα. 

Αυτά στο Μεξικό. 

Σε άλλες χώρες-ακόμη και στη δική μας- άλλα.

Το πένθος, όταν εκφράζεται ατομικά ή έστω στο στενό πυρήνα μιας συγγένειας αίματος, έχει όμορφα έθιμα να βιώνεται. Ή να διαιωνίζεται από γενιά σε γενιά.

Τι συμβαίνει όμως με τις χώρες όταν πεθαίνουν; Γιατί καμιά φορά, μέσα στους αιώνες της πηχτής ιστορίας, και οι χώρες πεθαίνουν. Μη μου αναφέρετε το Δημητριάδη και το Σαραμάγκου. Αυτές είναι δυο θεωρήσεις μόνο, όχι η αλήθεια.

Τις επισκέπτεται κανείς; Τις προσκαλούν σε κάποιο γλέντι Ηνωμένων Πεθαμένων Χωρών; Χορεύουν; Κι αν ναι, τι χορούς; Πίνουν όλες μαζί κάπου; Κι αν ναι, πού; Ενημερώνονται για τα καθέκαστα; Ποιος κάθεται στο μνήμα τους και ποιες ιστορίες τους λέει; Ποιοι ήρθαν μετά από αυτές; Ποια έθιμα ακολουθούν και ποια γλώσσα μιλούν;

Εν πάση περιπτώσει, τέτοιου είδους ερωτήματα απασχολούν όσους ζουν σε μια ετοιμοθάνατη χώρα. Μάλλον. Πολύ περισσότερο, όταν έχουν ακολουθήσει το τελετουργικό με λανθασμένη σειρά. Πρώτα ήπιαν, μετά γλέντησαν, ύστερα χόρεψαν και στο τέλος έπαιξαν πινιάτα χτυπώντας με κάτι στειλιάρια το φουσκωμένο ασκό της εθνικής περηφάνειας. Και λούστηκαν έναν οχετό.

Τι κάνουν, τελικά, αυτοί που ζουν σε μια ετοιμοθάνατη χώρα; Ο Γκαλεάνο γράφει: " Και η μειονότητα των ζωντανών κάνει ό,τι μπορεί για να επιβιώσει".

Εγώ πάλι απλώνω μια μικρή μεξικάνικη κουβέρτα στον εθνικό μας καναπέ, όπου κοιμόμαστε βαθιά.