η φασιστική τέχνη

// Σούζαν Σόνταγκ, απόσπασμα από το βιβλίο της «Η γοητεία του φασισμού» //

Η φασιστική αισθητική περικλείει αλλά συγχρόνως υπερβαίνει τη μάλλον ιδιαίτερη εξύμνηση που βρίσκουμε στους Τελευταίους των Νούμπα*. Γενικότερα, απορρέει από (και δικαιώνει) μια συνεχή ενασχόληση με καταστάσεις αυτοκυριαρχίας, υποτακτικής συμπεριφοράς, ακραίας προσπάθειας και αντοχής στη σωματική καταπόνηση. Υιοθετεί δύο φαινομενικά αντίθετες στάσεις, την εγωμανία και τη δουλικότητα. Οι σχέσεις κυριαρχίας και υποδούλωσης παίρνουν τη μορφή μιας ορισμένης φαντασμαγορίας που χαρακτηρίζεται από τη μαζικοποίηση των ανθρώπινων ομάδων, τη μετατροπή των ανθρώπων σε πράγματα, την αναπαραγωγή ή ομοιοτυποποίηση των πραγμάτων και την ομαδοποίηση ανθρώπων και πραγμάτων γύρω από μια πανίσχυρη υπνωτιστική ηγετική φιγούρα ή δύναμη. Η φασιστική δραματουργία επικεντρώνεται στις οργιαστικές συναλλαγές μεταξύ ισχυρών δυνάμεων και των ανδρείκελών τους που ομοιόμορφα ντυμένα παρουσιάζονται κατά ολοένα ογκούμενα κύματα. Η χορογραφία εναλλάσσεται ανάμεσα μια ακατάπαυτη κίνηση και σε μια παγωμένη, στατική «ανδρική» στάση. Η φασιστική τέχνη εξυμνεί την υποταγή, εκθειάζει τη βλακεία, μυθοποιεί το θάνατο.

*φωτογραφικό λεύκωμα της Λένι Ρίφενσταλ, με θέμα μια φυλή που ζει στο νότιο Σουδάν, τα μέλη της οποίας στην πλειοψηφία τους έχουν μεγάλα, εν μέρει, ξυρισμένα κεφάλια, εκφραστικά πρόσωπα και μυώδη σώματα, αποτριχωμένα και διακοσμημένα με χαρακιές.

// Σούζαν Σόνταγκ, απόσπασμα από το βιβλίο της «Η γοητεία του φασισμού», εκδ. Ύψιλον, μτφρ Γ. Λυκιαρδόπουλος //