Κυριακή 25 Σεπτεμβρίου 2011

Περί της ισότητας των εισοδημάτων

//Του Κορνήλιου Καστοριάδη από το βιβλίο του, "Το επαναστατικό πρόβλημα σήμερα"//

Για μένα, είναι σίγουρο και φανερό ότι βασική προϋπόθεση για να υπάρξει και να μπορέσει να λειτουργήσει μια σοσιαλιστική αυτοδιευθυνόμενη κοινωνία, είναι η απόλυτη ισότητα των μισθών και εισοδημάτων κάθε φύσης. Εννοώ ισότητα απόλυτη του οδοκαθαριστή και του πιο ειδικευμένου χειρουργού ή μηχανικού - εφ’ όσον εξακολουθούν και υπάρχουν απ’ τη μία οδοκαθαριστές κι από την άλλη χειρουργοί.
Γιατί, φυσικά, η μεταμόρφωση, ο μετασχηματισμός της κοινωνίας δεν είναι δυνατός σε πιο μακροχρόνια προοπτική παρά με το ξεπέρασμα της κρυσταλλωμένης κατανομής της εργασίας, της διαίρεσης και της αντίθεσης ανάμεσα στη χειρονακτική και στη διανοητική εργασία.
Η απόλυτη ισότητα των εισοδημάτων κάθε μορφής είναι απαραίτητη για πολλούς λόγους, ένας από τους κυριότερους είναι η ανάγκη να καταστραφεί η οικονομική νοοτροπία και όλο το σύστημα ψυχικών κινήτρων και «αξιών» που είναι συνυφασμένο μαζί της. Αυτό το σύστημα το δημιούργησε και το επέβαλλε ο καπιταλισμός- και ο μαρξισμός το εγκολπώθηκε τελικά περίπου αμετάβλητο. Το κεντρικό του σημείο είναι η ιδέα ότι ο σκοπός της κοινωνικής ζωής είναι η απεριόριστη ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων, του «εθνικού προιόντος» και του «εθνικού πλούτου». Αυτή η απεριόριστη ανάπτυξη έχει γίνει το φετίχ της σύγχρονης κοινωνίας- είτε σαν αυτοσκοπός, είτε σαν το απόλυτο μέσο για να φτάσουμε στην απελευθέρωση του ανθρώπου (αυτή είναι η μαρξιστική παραλλαγή). Κεντρικό σημείο του συστήματος αξιών, συνυφασμένο μ’όλο το κοινωνικό σύστημα και βασικό μέσο συντήρησης του ίδιου του συστήματος. Γιατί το μόνο που το σύστημα μπορεί να δώσει στους ανθρώπους είναι λίγα περισσότερα πλαστικά είδη κάθε χρόνο –είτε σε υλική είτε σε «πολιτιστική» μορφή, ένα πιο γρήγορο αυτοκίνητο, μια τηλεόραση με μεγαλύτερη ευκρίνεια… Δεν έχει τίποτε άλλο να δώσει και δεν μπορεί να στηριχτεί σε τίποτε άλλο- πέρα από τα όπλα- παρά μόνο σ’ αυτό.

5 σχόλια:

  1. Κι εμένα μου φαίνεται βασικά σωστή αυτή η ιδέα, μόνο που... σε περίπτωση υλοποίησής της από ένα υποθετικό σοσιαλιστικό κράτος θα ΑΠΑΙΤΟΥΣΑ και δωρεάν πρόσβαση, σαν μουσικός και προγραμματιστής, σε ΚΑΘΕ ΕΙΔΟΥΣ πανάκριβο (σήμερα) τεχνικό μέσο για καλλιτεχνικό ή επιστημονικό σκοπό. Και σίγουρα θα... τσακωνόμουν αμέσως με οποιαδήποτε κοινότητα θα μου επέβαλλε ωράρια εργασίας που να ποδοπατούν τα... δημιουργικά μου προσωπικά δικαιώματα.

    Δυστυχώς προβλέπω όμως, ότι ακόμη κι αν υλοποιηθεί αυτή η ισότητα, που λέει ο Καστοριάδης (που κι εμένα δεν με ενοχλεί) θα... προκύψει αμέσως πολύ έντονη βία και καταναγκασμός π.χ. για να δουλέψει σαν οδοκαθαριστής ένας χειρούργος ή για να κάνει φασίνες υπέρ το δέον κάποιος προγραμματιστής ή καλλιτέχνης. Δηλαδή ο καταναγκασμός θα μετατοπιστεί από το σημερινό του πεδίο δράσης σε κάποιο νέο χώρο ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ καταναγκασμού που θα βασιστεί σε φαινόμενα πλειοψηφικής δικτατορίας, κονφορμιστικά σκεπτόμενου πλήθους, κ.ο.κ.

    Γι' αυτούς τους λόγους, αλλά και για άλλους, πιστεύω ότι αυτή η απόλυτη ισότητα είναι ένα ιδανικό, αλλά όχι απόλυτο ιδανικό, μέχρι να φτάσει η κοινωνία στο ανώτερο στάδιο εξέλιξής της (παράλληλα με πιο προχωρημένη τεχνολογία αυτοματισμών και ρομπότ). Στη σημερινή φάση αρκεί η σοσιαλιστική αλλαγή μέσω αυτοδιαχείρισης των ίδιων των παραγωγών σε παραγωγικές κοινότητες, ανεξάρτητες αλλά συνδεδεμένες μεταξύ τους και με την υπόλοιπη κοινωνία, καθώς και με ένα κράτος που θα εκφράσει τους πολίτες μέσω (πιο αμεσο-)δημοκρατικών θεσμών.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Υ.Γ. Κατά τα άλλα... ο Καστοριάδης έγινε γνωστός ΚΑΙ για τη μεγάλη του μανία με τα... ακριβά αυτοκίνητα! :-)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Υ.Γ.2 Α ρε Κορνήλιε, πονηρούλη, ήθελες κι εσύ... πρόσβαση δωρεάν σε ΚΑΘΕ ακριβό αυτοκίνητο, ω εραστή της ζωής!!! :-)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Γοητευτικότατη η προσέγγιση Καστοριάδη. :)

    ~OMADEON,
    Εχεις κάποια πρόταση για απεγκλωβισμό από τη τυραννία του χρήματος; Αναρωτιέμαι γιατί το μυαλό μας πάει στο... κακό!

    Δεν έχω διαβασει το συγκεκριμενο βιβλιο, όπου ισως να υπαρχει και παραπέρα διερεύνηση του θέματος με τα ανάλογα συμπληρώματα και προτάσεις...

    Θα πρότεινα αντί του όρους "ίσες αμοιβές" τον όρο "ίσο μερίδιο χρημάτων ανά κάτοικο του πλανήτη" όπου το χρήμα θα ειναι απλό ανταλλακτικό μέσο (θα εχει τη μορφή για την οποια δημιουργήθηκε, δλδ) και απο κει και ύστερα να κάνει κανείς ό,τι θέλει.
    Εδω θα πει κανείς πως άλλος θα τεμπελιαζει και άλλος θα δημιουργεί.. οπότε, το πρόβλημα μετατίθεται στην ανθρώπινη προσωπικότητα και χαρακτήρα.. άρα;

    Το ζουμί είναι ότι κανένα σύστημα δεν μπορεί να είναι αποτελεσματικό αν δεν λαβαίνει υπόψη τον παράγοντα "ανθρωπος". Εχω βεβαιωθεί γι αυτό.

    Πρώτα να γίνουμε άνθρωποι ή πρώτα να βρεθεί ένα σύστημα που θα οδηγήσει προς τον εξανθρωπισμό μας; Μέχρι πριν μερικά χρόνια, νόμιζα οτι ο σοσιαλισμός ήταν ένα καλό σύστημα. Τελικά, η υπερπροστασία και ασφάλεια που προσφέρει στον πολίτη αποβαίνει σε βάρος του συστήματς, μια και ο πολίτης αφήνεται/παραδίδεται -κατά κάποιο τρόπο παραλύει- και εγκαταλείπει τις δυνάμεις του στο πατερναλιστικό κράτος, που θα του λύνει όλα τα προβλήματα...

    Σήμερα, βρίσκω την αναρχία* να είναι η λογικότερη εξέλιξη και πολύ κοντά στην ανθρώπινη φύση, που λένε.

    (και μένα μου αρέσουν τα όμορφα αυτοκίνητα, τα βλέπω σαν έργα τέχνης!)
    _____________
    *πραγματικη αναρχία, όχι όπως την εννοούν οι περισσότεροι ανθρωποι που δεν γνωρίζουν καν τι σημαίνει η λέξη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. ευχαριστούμε για τα σχόλια.
    Για την "πραγματική" αναρχία:
    http://tinyurl.com/626lxe6

    ΑπάντησηΔιαγραφή